მეოცე საუკუნე

1989 წლის აპრილი: დუმილი ქარიშხლის მოლოდინში (ნაწილი II)

სტატიის მოსამზადებლად, დამუშავებულია პერიოდული გამოცემები : “კომუნისტი”, “ახალგაზრდა-კომუნისტი”, “Бзып”, “Советксая Абхазия”, “ლიტერატურული საქართველო” 1989 წლის 4-9 აპრილის პერიოდში. რედაქციისგან: 1980-იანი…

1989 წლის მარტ-აპრილი: დუმილი ქარიშხლის მოლოდინში

რედაქციისგან: 1980-იანი წლების მეორე ნახევარში, საბჭოთა კავშირში, გარდაქმნის პოლიტიკა დაიწყო, რომელიც ბევრ სხვა ცვლილებასთან ერთად, ასევე გულისხობდა დემოკრატიის ზოგადი პრინციპების…

სისხლიანი მარტი

1990 წლის 9 მარტს თბილისში, დღევანდელ დედაენის ბაღში, 1956 წლის მარტის აქციის დარბევისას დაღუპულთა ოჯახის წევრები და დემონსტრაციების მონაწილეები შეიკრიბნენ.…

ნაძალადევი ზეიმი: საქართველო ოკუპაციის ერთი წლის თავზე

1922 წლის 25 თებერვალი, საბჭოთა ჯარების მიერ თბილისის ოკუპაციის წლისთავი, საქართველოში უქმე დღედ გამოცხადდა. კომუნისტური პრესა საზეიმო სურათს ხატავდა. ქალაქებში…

წაგებული ომის მოგებული ბრძოლა

თბილისის მისადგომებთან, ერთი საუკუნისა და სამი  წლის წინ, 19 თებერვლის სუსხიან და ვარსკვლავებით განათებულ ღამეს დიდი ბრძოლა მოხდა, რომელშიც ქართულმა რაზმებმა…

1921: ფილიპე მახარაძის მოხსენება

ფილიპე მახარაძემ 1921 წლის მიწურულს მოსკოვში, საბჭოთა რუსეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტს გაუგზავნა წერილი, რომელიც შვიდი თვის დაგვიანებით ემიგრანტული გამოცემების…

საბჭოთა პროპაგანდა პირველი რესპუბლიკის წინააღმდეგ: 1922-1926 მტრის სახე

ავტორი: დავით ხვადაგიანი, ანალიტიკოსი, სოვლაბის მკვლევარი. სარედაქციო ტექსტი: ჯაბა დევდარიანი, რესპუბლიკა-100 „ დანის პირებში გამოყვანილნი   გადიქცეოდით ომში დევებად,  …

კავკაველი: საიდუმლო ომი დარიალის კართან

ავტორი: დავით ხვადაგიანი, საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიის მკვლევარი სამსონ პაიჭაძე, 1920-იანი წლები, თბილისი. საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიის საზოგადოებრივი არქივი, ნინო…

საქართველოს თანამედროვე საზღვრები: ისტორია

ავტორი: ბექა კობახიძე, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის „თანამედროვე საქართველოს ისტორიის“ სამაგისტრო პროგრამის თანახელმძღვანელი, ასოცირებული პროფესორი.  რუკები: გიორგი ფარცხალაძე, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის…

საბჭოთა პროპაგანდა დემოკრატიული რესპუბლიკის წინააღმდეგ – ნაწილი პირველი

ავტორი: დავით ხვადაგიანი, ისტორიკოსი, სოვლაბის მკვლევარი. სარედაქციო ტექსტი: ჯაბა დევდარიანი, რესპუბლიკა-100 საქართველოში, 80-ანი წლების ბოლოსა და 90-იანი წლების დასაწყისში ეროვნული…

სოლიდარული საქართველო: არმიის მხარდაჭერა

რუსეთის იმპერიაში რეალური თვითმმართველობისა და ნაციონალური ინსტიტუტების არარსებობის პირობებში ქართული საზოგადოება არსებული გამოწვევების დაძლევას ძირითადად თვითორგანიზებითა და  სოლიდარობის კამპანიებით ცდილობდა.…

სოლიდარული საქართველო: გორის მიწისძვრა

რუსეთის იმპერიაში რეალური თვითმმართველობა და ნაციონალური ინსტიტუტები არ არსებობდა. ქართული საზოგადოება, რომელიც მე-19 საუკუნის შუა ხანებიდან ეროვნული თვითშეგნების ჩამოყალიბების გზას…

თვითმმართველობა – საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის საფუძველი

1870-იანი წლების დასაწყისში ნიკო ნიკოლაძის მეთაურობით ქართულ საზოგადოებაში დაიწყო მსჯელობა, საიმპერიო ხელისუფლების წინაშე წამოეყენებინათ საკითხი ამიერკავკასიაში თვითმმართველობების ინსტიტუტების შემოღებისა. თუმცა,…

ბათუმის დაკარგვა და დაბრუნება

2020 წლის 7 ივლისს 100 წელი სრულდება, რაც ბათუმის ოლქი საქართველოს დემოკარტიულ რესპუბლიკას გადმოეცა. ქალაქ ბათუმის დაკარგვისა და დაბრუნების ისტორია…

წითელი არმიის წინააღმდეგ საქართველოს წარმატებული ბრძოლის ისტორია

1920 წლის გაზაფხულისთვის რუსეთის სამოქალაქო ომში ბოლშევიკებმა გაიმარჯვეს. წითელი არმიის ნაწილები კავკასიას მოადგა. ჩრდილო კავკასიაში მთიელთა რესპუბლიკისა და დენიკინის მოხალისეთა…

თეთრხალათიანი პოლიტიკოსები საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკიდან

სხვადასხვა დროში, ისევე როგორც დღეს, სახელმწიფოთა პოლიტიკურ სპექტრში იურისტები დომინირებდნენ ხოლმე. ამ მხრივ, გამონაკლისი არც საქართველოს საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა ყოფილა.…

სკოლის ისტორიის წიგნები პირველ რესპუბლიკაზე კვლავაც საბჭოთა პროპაგანდას მოგვითხრობს

25 თებერვალს საქართველოში საბჭოთა ოკუპაციის დღე აღინიშნა. ამ დღეს, 1921 წელს, თბილისი საქართველოს დასაპყრობად შემოჭრილი საბჭოთა რუსეთის წითელი არმიის ნაწილებმა…

წითელი ვაშლი აგორდა… ანუ, რა მოხდა ელბაქიძის დაღმართზე?!

„…მე მიყვარს ხელში წითელი ვაშლი, იმისი გორვა, მისი გრიალი…“ ხალხური ლექსი – არსენა ჯორჯიაშვილი    „ბატონი ჯუღელი – ქართული ეროვნული…

ისიდორე კვიცარიძე – საბჭოთა ტერორს შეწირული ქუთაისელი განმანათლებელი

უახლესი  ისტორიის ტრაგიკულმა პროცესებმა საქართველოში აქტიურ მოქალაქეთა მთელ თაობებთან ერთად დოკუმენტური წყაროებიც გაანადგურა და ქვეყნის კოლექტიური მეხსიერება შეასუსტა. შედეგად, XIX-XX…

რა შეიძლება ვისწავლოთ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკისგან?

საქართველომ ბოლო საუკუნის განმავლობაში ორჯერ შეძლო დამოუკიდებლობის მოპოვება-აღდგენა. დავა იმაზე, თუ რა გზით მოვიპოვეთ ეს ორი დამოუკიდებლობა არ წყდება. 1918…

1924 წლის აგვისტოს აჯანყება: 11 დახვრეტილი ქართველი პარლამენტარი

95 წლის წინ, 1924 წლის 28 აგვისტოს საქართველოში საბჭოთა ოკუპაციური რეჟიმის წინააღმდეგ მასშტაბური გამოსვლა დაიწყო, რომელმაც თითქმის მთელი საქართველო მოიცვა.…

პირველი რესპუბლიკის თბილისის 20 ექიმი, რომელიც ვენერიულ სნეულებებს კურნავდა

სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები, ანუ როგორც უწინ იტყოდნენ ვენერიული სნეულებანი, იმდენ ხანს ითვლის, რამდენსაც თავად კაცობრიობა. მეოცე საუკუნის დასაწყისში სქესობრივი…

როგორ ვუპასუხოთ პუტინს? ქართველი პოლიტიკოსის ისტორიული ცნობარი

მე-18 საუკუნის ბოლოსკენ  რუსეთის იმპერიამ აქტიური მოქმედებები დაიწყო ამიერკავკასიაში თავისი გავლენის გასავრცელებლად. ქართული სამეფოები და სამთავროები 1801 წლიდან მოყოლებული მე-19…

აფხაზეთის უხილავი ფრონტი

სოხუმის საოლქო ციხეში მყოფი 11 დაპატიმრებული ბოლშევიკის ასეთი ვრცელი წერილი დაიბეჭდა 1920 წლის აგვისტოში, გაზეთ „ახალ კომუნისტში“.[1] „ბრალს გვდებენ 108…

ნოე ჟორდანიას მიმართვა 26 მაისისათვის, 1938

ორიგინალი დაცულია თსუ ქართული ემიგრაციის მუზეუმში. გურამ შარაძის კერძო კოლექციაში

ოდა 26 მაისს

1918 წლის 26 მაისს, პირველი მსოფლიო ომის დასასრულის, იმპერიების ნგრევისა და რუსეთის რევოლუციების ფონზე, თბილისში, მეფისნაცვლის ყოფილ სასახლეში შეკრებილმა საქართველოს…

დამოუკიდებლობის ერთი წელი

26 მაისის მნიშვნელობა

ივანე გომართელი (1875-1938), სოციალ-დემოკრატი, დამფუძნებელი კრების წევრი. გაზ. „ერთობა“, 1919 წლის 20 მაისი, N109. არიან ისეთი ბრწყინვალე დღეები, რომლებიც განსაკუთრებულის…

ბნელი ძალები: ნოე ჟორდანია პასუხობს ილიას სიკვდილთან სოც-დემოკრატების დაკავშირების ბრალდებას

რედაქციისაგან: სოციალ-დემოკრატებისა და კერძოდ ნოე ჟორდანიას დამოკიდებულება ილია ჭავჭავაძისამი თანამედროვე საქართველოშიც კი ცხოველი დისკუსიის და აზრთა სხვადასხვაობის საგანია. ინფორმირებული დისკუსიისათვის,…

ნოე ჟორდანია და სოციალიზმის ნაციონალიზაცია

გერონტი ქიქოძე ,გაზ. „საქართველო“, 1917 წელი, 9 დეკემბერი (ძვ. სტილით), N268. არსენალის გარშემო ატეხილი ბრძოლა დაცხრა, მაგრამ ჯერ კიდევ გრძელდება…

10 ყველაზე ლამბერი პარლამენტარი პირველი რესპუბლიკიდან

100 წლის წინ, საქართველოს პირველი რესპუბლიკის ეპოქაში, იშვიათად ნახავდით მამაკაცს წვერის გარეშე. 2015-16 წლებში, ქართულ მედიაში ხშირად ნახავდით სტატიებს, “ლამბერსექსუალები…

რესპუბლიკის ძახილი

98 წელი გავიდა 1921 წლის იმ საბედისწერო 25 თებერვლიდან, როდესაც მსოფლიოს უდიდესმა ტოტალიტარულმა იმპერიამ შთანთქა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა და ზღვარი…

ბენია ჩხიკვიშვილის 6 გადასარევი იმიჯი

100 წლის წინ, 1919 წლის 2 თებერვალს თბილისის ქალაქის საბჭოს არჩევნები გაიმართა. სახადის, ტიფის და ისპანკას ფონზე თებერვლის თოვლჭყაპში ჩატარებულ…

პირველი რესპუბლიკის დროინდელი ტფილისის 10 ფანტასტიკური კაფე-რესტორანი

გრიგოლ რობაქიძე წერდა: “ტფილისი უცნაური ქალაქია, 1919-1920 წლებში კიდევ უფრო გაუცნაურდა. გამორეკილი თუ გამოქცეული რუსები თავს აქ აფარებდნენ. სცენიდან გაისმოდა…

5 ამბავი 1918-19 წლების ზამთრის ქუთაისის კულტურული ცხოვრებიდან

ქუთაისი რომ მნიშვნელოვან კულტურულ კერას წარმოადგენდა, ალბათ უცხო არც არავისთვის არის. პირველი რესპუბლიკის წლებში საქართველოში სოციალურ-ეკონომიკურად მართალია არ ულხინდათ, თუმცა…

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობა

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის გამოცხადების პირველსავე დღეს, რესპუბლიკის დროებითმა საკანონმდებლო ორგანომ ეროვნულმა საბჭომ დაამტკიცა რესპუბლიკის მთავრობა. ეროვნული საბჭოს მიერ 1918…

დემოკრატიული რესპუბლიკის უშიშროების სამსახურები

საქართველოს რევკომის თავმჯდომარე, ფილიპე მახარაძე 1921 წლის 6 დეკემბერს რუსეთის კომუნისტური პარტიის ცენტრალურ კომიტეტს მოახსენებდა: ” მოხდა ის, რომ როდესაც…

საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის  (1918-1921 წწ.) კულტურული ცხოვრება

სალომე ჭანტურიძე ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორანტი, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი   1918 წლის 26 მაისს, კვირას, ნაშუადღევს, ზუსტად 5 საათსა…

„შრომა საფუძველია რესპუბლიკის არსებობისა”

ირაკლი ირემაძე ამჯერად პირველ რესპუბლიკაში შრომის უფლებასთან პარტიების დამოკიდებულებაზე და პროფკავშირების გავლენაზე მოგვითხრობს. საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია აცხადებდა – „შრომა…

დამფუძნებელი კრების არჩევნები (ნაწილი II)

ირაკლი ირემაძე თავისი სტატიის პირველ ნაწილში არჩევნებისათვის მოსამზადებელ პერიოდზე გვიყვებოდა. ამ ნაწილში, თავად კამპანიისა და არჩევნების მიმდინარეობაზე შევჩერდებით. საარჩევნო კამპანია…

„უდიდესი მოვლენა ერის ცხოვრებაში“- დამფუძნებელი კრების არჩევნები (ნაწილი I)

ირაკლი ირემაძე ივანე ჯავახიშვილის სახელობის  თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკის   საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შემსწავლელი ცენტრის ხელმძღვანელი 1919 წლის თებერვალში საქართველოს დემოკრატიული…

არქივები: საქართველოს აწეწილი მეხსიერება

მოგვითხრობს ირაკლი ხვადაგიანი, მკვლევარი, საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია საქართველოში თანამედროვე საარქივო დაწესებულებების და ქსელების გამოჩენა ჯერ 19-ე საუკუნეში, რუსეთის იმპერიის…

მოქალაქე-ჯარისკაცი: ჯარის მშენებლობა პირველ რესპუბლიკაში

1918 წელს, ახალი ქართული ჯარი ომით დაღლილი, დემორალიზებული ჯარისკაცებისა და დისკრედიტირებული სამხედრო სამსახურის ფონზე იქმნებოდა. დიმიტრი სილაქაძე, ისტორიკოსი ქართული რეგულარული ჯარის…

1921: მარო მაყაშვილი

გაზეთი ”საქართველო” 23 თებერვალი 1921 წელი მარო მაყაშვილი კოჯრის ფონტზე, მოწინავე პოზიციებზე მტრის ყუმბარით დაიღუპა მოწყალების და მარო მაყაშვილი, ქალიშვილი…

თეთრი ემისრის ბოლო გასეირნება ბათომში

ავტორი:  დავით ხვადაგიანი, საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიის მკვლევარი მკვლელობა ბათომში „…საღამოს 8 ნახევარ საათზე გენერალი მიდიოდა ზღვის პირას, საქალაქო ბულვარის…

“დემოკრატია სოციალურის ინერციით” – რესპუბლიკა ახალი სკოლის შენებაში

ირაკლი ირემაძე ივანე ჯავახიშვილის სახელობის  თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკის, საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შემსწავლელი ცენტრის ხელმძღვანელი 1921 წელს საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის…

ერიკ ლი: მეორე ინტერნაციონალი – საქართველოს უსარგებლო მოკავშირე?

ერიკ ლი: სტატია ეფუძნება საერთაშორისო სამეცნიერო ფორუმზე ”საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის გახსენება 100 წლის შემდეგ, მოდელი ევროპისთვის”  2018 წლის ივნისში წარმოდგენილ…

რესპუბლიკის 20 მთავარი ფურცელი

დიმიტრი სილაქაძე პირველი რესპუბლიკის 20 უმნიშვნელოვანესი მოვლენის მიმოხილვას გვთავაზობს.

სტივენ ჯონსი: პირველი რესპუბლიკის მემკვიდრეობა

პროფესორი სტივენ ჯონსი ასი წლის წინ, 1918 წლის 26 მაისს, პირველი მსოფლიო ომისა და რუსეთის იმპერიის ნგრევის ფონზე, საქართველოს ეროვნული…

სახელმწიფო და ეკლესია – ვის ეკუთვნის ისტორიული საგანძური?

(გაზეთი „ერთობა“, 13 ივლისი, 1920 წელი, N155) ჩვენ და ეკლესია ამ ბოლო დროს ისევ წარმოსდგა საკითხი ეკლესიასთან დამოკიდებულების შესახებ. საქართველოში…

Back to top button