საქართველომ ჩერქეზი ხალხის გენოციდი აღიარა
პარლამენტმა მიიღო დადგენილება, რომლითაც "გენოციდის აქტად“ აღიარა მე–19 საუკუნეში რუსეთის იმპერიის მიერ ჩერქეზი ხალხის "მასობრივი განადგურება და მათი იძულებით განდევნა ისტორიული სამშობლოდან“.
გადაწყვეტილებით, რომელიც 95 ხმით ერთხმად იქნა მიღებული, საქართველო პირველი ქვეყანა გახდა, რომელმაც ჩერქეზთა გენოციდი აღიარა.
“აღიარებულ იქნან ლტოლვილებად, რუსეთ–კავკასიის ომის პერიოდში და შემდგომ სამშობლოდან იძულებით დეპორტირებული ჩერქეზები თანახმად „კონვენცია ლტოლვილთა სტატუსის შესახებ“ გაეროს 1951 წლის 28 ივლისის კონვენციისა,“– ნათქვამია ასევე ერთგვერდიან დადგენილებაში.
დადგენილების თანახმად, რუსეთ–კავკასიის 1763–1864 წლების ომის დროს „რუსეთის იმპერიის მიერ წინასწარ დაიგეგმა და შემდგომ განხორციელდა ჩერქეზული ტერიტორიების ეთნიკური ნიშნით წმენდა“; „ხელოვნურად“ ეწყობოდა „შიმშილობები და ეპიდემიები“ და "ფიზიკურად განადგურდა ან სამშობლოდან განიდევნა ჩერქეზული მოსახლეობის 90%–ზე მეტი".
დადგენილება ეყრდნობა სამეცნიერო დასკვნას და ასევე, გენოციდის აღიარების თაობაზე ჩერქეზული დიასპორების მიმართვებს საქართველოს პარლამენტისადმი.
მმართველი პარტიის დეპუტატებმა განაცხადეს, რომ ეს გადაწყვეტილება არის "ისტორიული სამართლიანობის აღდგენისაკენ გადადგმული პირველი ნაბიჯი“ და ყველა კავკასიელი ხალხის "ძალიან აშაკარა პოლიტიკური“ მხარდაჭერა.
“მაგრამ ეს არ არის მიმართული რუსი ხალხის წინააღმდეგ იმიტომ, რომ რუსი ხალხი არ შეიძლება მუდმივად ცხოვრობდეს ამ სიმძიმით, რა სიმძიმეშიც მას აცხოვრებს მისი ხელისუფლება მე–19 საუკუნეში, მე–20 საუკუნეში და 21–ე საუკუნეში,“– განაცხადა დეპუტატმა მმართველი პარტიიდან გოკა გაბაშვილმა.
პარლამენტის თავდაცვისა და უშიშროების კომიტეტის თავმჯდომარემ გივი თარგამაძემ განაცხადა, რომ "ჩვენ მოგვიწევს მთლიანად კავკასიის ხალხების სიტუაციის განხილვა“ და ეს პროცესი "ძალიან მნიშვნელოვან და მძლავრ კავკასიურ ერთობამდე მიგვიყვანს“.
საქართველოს პარლამენტის დიასპორისა და კავკასიის საკითხთა საპარლამენტო კომიტეტი ასევე იხილავს ჩეჩნების გენოციდის შესაძლო აღიარების საკითხსაც.
ერთადერთი დეპუტატი, რომელმაც განაცხადა, რომ ის ვერც მხარს დაუჭერდა და ვერც შეეწინააღმდეგებოდა დადგენილების მიღებას, ქართული დასის ლიდერი ჯონდი ბაღათურია იყო.
“შეუძლებელია, რომ ამ ხალხის [ჩერქეზების] მიმართ სოლიდარულები არ ვიყოთ, მაგრამ ერთია ემოცია და მეორეა პოლიტიკური გადაწყვეტილება პარლამენტის,“– განაცხადა მან და დასძინა: "ხომ არ გამოჩნდება ეს უსამართლოდ ჩვენ სომეხ კოლეგებთან მიმართებაში?“
მას მხედველობაში ჰქონდა საქართველოს სომეხი მოქალაქეების მიმართვები საქართველოს პარლამენტისადმი, სადაც ისინი ოსმალეთის იმპერიის მიერ სომხების მასობრივი განადგურების ”გენოციდად” ცნობას ითხოვენ.
ნუგზარ წიკლაურმა, დიასპორისა და კავკასიის საკითხთა საპარლამენტო კომიტეტის თავმჯდომარემ მმართველი პარტიიდან, განაცხადა, რომ სომხებისა და ჩერქეზების საკითხების „მექანიკური დაკავშირება არის უკიდურესი არაკვალიფიციურობა“. მისი თქმით, სომხებთან დაკავშირებულ პრობლემას სომხეთი და თურქეთი ერთმანეთთან მიმდინარე "პოზიტიურ დიალოგში“ თავად გაარკვევენ და ამაში "საქართველოს ჩართვა ნიშნავს, რომ შევასრულოთ სრულიად გაურკვეველი და დაუსაბუთებელი როლი“.
მაშინ როცა პარლამენტში წარმოდგენილმა ოპოზიციონერი დეპუტატების ნაწილმა მხარი დაუჭირა დადგენილების მიღებას, საპარლამენტო უმცირესობის წამყვანმა პარტიამ, ქრისტიან–დემოკრატებმა თავი შეიკავეს ამ პროცესში მონაწილეობისაგან. ეს პოზიცია ქრისტიან–დემოკრატმა დეპუტატმა, გიორგი ახვლედიანმა იმით ახსნა, რომ მის პარტიას მიაჩნია, რომ გადაწყვეტილება "ფორსირებულად“ იქნა მიღებული საკმარისი ისტორიულ–ფაქტობრივი დასაბუთების გარეშე.
"მეორე მიზეზია პოლიტიკური მხარე, რადგან ამ გადაწყვეტილებით "პანდორას ყუთი“ გაიხსნა, რასაც ჯაჭვური რეაქცია მოყვება გარდაუვლად როგორც ჩრდილოეთ კავკასიაში, ისე სამხრეთ კავკასიელ მეზობლებში და ამაზე ხელისუფლებას მოუწევს პასუხისმგებლობის აღება,“– განუცხადა მან Civil.ge-ს მას შემდეგ, რაც მისი ფრაქციის არცერთმა წარმომადგენელმა საჯარო პოზიცია ამ საკითხზე პლენარულ სხდომაზე არ დააფიქსირა.
This post is also available in: Русский (რუსული)
