გაბრიელიუს ლანდსბერგისი ლიეტუვის საგარეო საქმეთა ყოფილი მინისტრია (2020-2024). იგი ამჟამად საქართველოში იმყოფება, სადაც უკვე შეხვდა ქვეყნის მეხუთე პრეზიდენტს, სალომე ზურაბიშვილსა და ოპოზიციის წარმომადგენლებს. მისი ვიზიტი მღელვარე და უპრეცედენტო პერიოდს დაემთხვა, როდესაც ქვეყნის ურთიერთობა დასავლეთთან უარესდება, ღრმავდება პოლიტიკური კრიზისი და დღითიდღე იზრდება რეპრესიები საქართველოში. „სამოქალაქო საქართველოს“ მთავარი რედაქტორი ნატა ქორიძე ლანდსბერგისს საქართველოში, რეგიონსა და მსოფლიოში მიმდინარე პროცესების შესახებ ესაუბრა.
„სამოქალაქო საქართველო“: საქართველო ყველა თვალსაზრისით ღრმა პოლიტიკურ კრიზისში იმყოფება. საპროტესტო აქციები ახალი არჩევნებისა და ყველა უკანონოდ დაკავებულის გათავისუფლების მოთხოვნით სამ თვეზე მეტია გრძელდება. თქვენი აზრით, რა შეიძლება იყოს გრძელვადიანი შედეგები საქართველოსთვის, თუ პოლიტიკური კრიზისი მალე არ მოგვარდება?
იზოლაცია, მათ შორის გაზრდილი ეკონომიკური იზოლაცია, რაც ნიშნავს ფინანსურ ბაზრებზე სულ უფრო ნაკლებ წვდომას, ნაკლებ ინვესტიციებსა და მიმზიდველობას, უფრო ბუნდოვან მომავალს ყველა ადამიანისთვის, იქნება ეს თბილისში მოქმედი ბიზნესმენი თუ პენსიონერი სადმე მთის სოფელში. ეს ნიშნავს, რომ ყველა იგრძნობს, ვფიქრობ, უკვე გრძნობენ ამ პოლიტიკური სიტუაციის შედეგებს. და თუ ეს გაუარესდება, ეს ნიშნავს, რომ ყველა სხვა შედეგიც გაუარესდება.
და როგორ ფიქრობთ, რა გავლენა შეიძლება იქონიოს ამან რეგიონზე?
ეს ძალიან სახიფათო სიტუაციაა, რადგან რეგიონი საფრთხის პირასაა, ისევე როგორც ჩვენ ბალტიის ქვეყნები. და დასავლური მხარისადმი ერთგულების გარეშე, ეს ნიშნავს, რომ არსებობს აშკარა მიზიდულობა ერთადერთ სხვა გეოპოლიტიკური ცენტრისკენ, რომელსაც მოსკოვი წარმოადგენს. ეს ნიშნავს, რომ რეგიონი თანდათან იწყებს მოძრაობას მოსკოვის გავლენის სფეროსკენ. საინტერესო ის არის, რომ ყველაზე დიდი წინააღმდეგობა ახლა ერევანშია, რომელსაც ისტორიულად ძალიან ახლო კავშირები ჰქონდა მოსკოვთან. ახლა კი ის პროევროპული, პროდასავლური დამოკიდებულების ერთ-ერთი მამოძრავებელი ძალა გახდა.
საქართველო იძულებულია მეორე მხარის მიმართულებით იმოძრაოს. მიუხედავად იმისა, რომ ხალხი დასავლეთში მოგზაურობს, ევროპაში მუშაობს, ინტელექტუალურადაც და ფიზიკურადაც ისწრაფვის, რომ დასავლეთის ნაწილი იყოს, სამწუხაროდ, ეს არის რაც ახლა ხდება – ამ ხელისუფლებამ საჭე მოატრიალა და ქვეყანას მიმართულება შეუცვალა.
შვედურმა კვლევითმა ორგანიზაციამ V-DEM Institute-მა თავის ბოლო ანგარიშში, რომელიც ქვეყანაში დემოკრატიის ხარისხს აფასებს, საქართველო „საარჩევნო ავტოკრატიად“ მოიხსენია. რა საშუალებებია, თქვენი აზრით, მნიშვნელოვანი იმ ავტოკრატიასთან საბრძოლველად, როგორიც აქ, საქართველოში გვაქვს? როგორ გამოიყურება ეს პროცესი ვილნიუსიდან? როგორ ფიქრობთ, რა კეთდება ან რა არ კეთდება ისე, როგორც უნდა კეთდებოდეს?
იცით, ეს ალბათ ერთ-ერთი ყველაზე ხშირად დასმული კითხვაა ჩემი ვიზიტის დროს. არა მგონია, რომ ბრიუსელი კარგ მდგომარეობაშია ავტოკრატიების ზრდასთან საბრძოლველად. ჩვენ იმ ავტოკრატიებთანაც კი გვიჭირს ბრძოლა, რომლებიც ევროკავშირის შიგნით წარმოიქმნება.
საქართველოს თავისუფლებისთვის ბრძოლა ძირითადად ქართველების ხელშია. რა თქმა უნდა, არსებობენ მეგობრები, რომლებიც დაგეხმარებიან. არსებობენ საზოგადოებები, რომლებიც დაგეხმარებიან. მაგრამ მსოფლიომ დაკარგა მიმართულების შუქურა, ეს არის ლიბერალური დემოკრატია. ჩვენ ახლა ვსხედვართ ფრენსის ფუკუიამას წიგნებით გარშემორტყმული, ეს იყო დასავლეთის კლასიკური ლიბერალური აზროვნება.
და სამწუხაროდ, მისმა ერთმა ნაწილმა, კერძოდ შეერთებულმა შტატებმა, თავად გადაწყვიტა ამ შუქურის ჩაქრობა. და ევროპა ჯერ არ არის მზად მის გასანათებლად.
ლიეტუვამ ათობით ქართველ მაღალჩინოსანს, ასევე დემოკრატიულ უსუკვლასა და ადამიანის უფლებების დარღვევაში პასუხისმგებელ პირებს, მათ შორის „ქართული ოცნების“ დამფუძნებელს ბიძინა ივანიშვილს და „ქართული ოცნების“ პრემიერ-მინისტრ ირაკლი კობახიძეს სანქციები დაუწესა. ევროკავშირმა სცადა, მაგრამ ვერ მიაღწია კონსენსუსს სანქციების საკითხზე. ამრიგად, ეს ადასტურებს იმას, რაც ახლა თქვით. მაგრამ როგორ ფიქრობთ, მიბაძავენ თუ არა სხვა ქვეყნები ბალტიის ქვეყნების მაგალითს?
ვფიქრობ, ცოტა გულდასაწყვეტია, რომ უფრო მეტი ქვეყანა არ შეუერთდა ამ პროცესს. ეს მიმდინარე პროცესია და მისი მიღწევა ახლა ძალიან რთულია, რადგან საქართველოს არ ჰყავს დიპლომატიური კორპუსი, რომელიც ამას მოითხოვდა. ასე რომ, დედაქალაქებთან თქვენი კონტაქტის შესაძლებლობა შეზღუდულია. ვინ დაგეხმარებათ დაუკავშირდეთ ბერლინს, პარიზს, რომს ან სხვა დედაქალაქებს, რათა დაარწმუნოთ ისინი იგივე გააკეთონ? ეს ძალიან რთული საქმეა.
პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი – ის იყო და არის პოტენციურად ყველაზე ოპტიმალური ადამიანი ამ საქმისთვის. ის შესანიშნავ საქმეს აკეთებს და იმედი მაქვს, რომ ასე გააგრძელებს. იმედი მაქვს, რომ ის იპოვის გზას ამის გასაკეთებლად.
ასევე გქონდეთ თქვენი მეგობრების იმედი – ქვეყნებისა, რომლებსაც მეგობრებად თვლით. სთხოვეთ სხვებს თქვენს ნაცვლად გააკეთონ ეს საქმე, მაგრამ ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ თქვენი ხმა გაიგონონ, რათა საქართველოში თავისუფლების ხმა არ მიილიოს. ეს არის მთავარი იმედი, რომ დაარწმუნოთ სხვები სწორად იმოქმედონ.
რაც შეეხება ბრიუსელს: ხალხი ამბობს, რომ მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციაზე განგაშის ზარი გაისმა, ალბათ ბოლო განგაშის ზარი, როდესაც აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტმა განცხადებები გააკეთა, როდესაც თავდაცვის მდივანმა და მოგვიანებით პრეზიდენტმა განცხადებები გააკეთეს. და ხალხი ამბობს: ეს არის განგაშის ზარი. მე ნახევრად ხუმრობით ვთქვი, კარგი, მაგრამ თუ ამან არ გააღვიძა ხალხი, შესაძლოა ეს ხალხი აღარცაა ცოცხალი.
და კიდევ ერთხელ, ჩვენ უნდა გავაგრძელოთ მათი გამოღვიძება. ეს ძალიან ხანგრძლივი პროცესია. და იმედია ყველაფერი შეიცვლება.
„ქართული ოცნების“ ოფიციალურმა პირებმა ცოტა ხნის წინ „დიფ სთეითისა“ და გლობალური ომის პარტიის შესახებ რიტორიკა კიდევ უფრო ინტენსიური გახადეს. ისინი დაჟინებით აცხადებენ, რომ საქართველოს დიდი ხნის პარტნიორები უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შემდეგ, საქართველოსგან „მეორე ფრონტის“ გახსნას მოითხოვდნენ. მოსახლეობის ნაწილს მაინც სჯერა ამ ნარატივის. იმავდროულად, ქვეყნის შიგნით დამოუკიდებელ მედიაზე თავდასხმასთან ერთად, ჩვენ ვხედავთ აშშ-ის ბოლო განკარგულებას, რომელმაც საქმიანობა შეუწყვიტა აშშ-ის გლობალური მედიის სააგენტოს, რომელიც ზედამხედველობას უწევს რამდენიმე დამოუკიდებელ მედიასაშუალებას, როგორიცაა ამერიკის ხმა და რადიო თავისუფალი ევროპა/რადიო თავისუფლება, რაც, როგორც ჩანს, გაუადვილებს რუსულ დეზინფორმაციას გავლენა მოახდინოს ხალხების გონებაზე არა მხოლოდ აქ, არამედ სხვა ქვეყნებშიც. რა გამოსავალს ხედავთ აქ?
ვისურვებდი, რომ ყოფილიყო ის. ევროპაში კვლავ არის ინიციატივები, რომ თავის ხელში აიღონ ის, რაც აშშ-ის პროგრამების დახურვის შემდეგ დარჩა. ეს შესაძლოა მოხდეს. და მაინც, მე ვფიქრობ, რომ უნდა იყოს მკაფიო ადვოკატირება, მკაფიო ხმა იმის შესახებ, თუ რატომ არის ეს მნიშვნელოვანი და რას მოიტანს ყველაფერი ამის დაკარგვა.
მაგრამ მე კვლავ ვუბრუნდები უფრო ფართო კონცეფციას, რომლის ფარგლებშიც, ვშიშობ, რომ ევროპამ დაკარგა რწმენა იმისა, რომ მას შეუძლია რეალურად შეცვალოს რამ, რომ მას შეუძლია რეალურად გაიმარჯვოს, რომ რეალურად შეუძლია გაიმარჯვოს საქართველოში, რეალურად შეუძლია გაიმარჯვოს უკრაინაში, რეალურად შეუძლია გაიმარჯვოს სხვა ადგილებში.
ასე რომ, ერთ-ერთი, რაც ხალხმა თბილისიდან ბრიუსელს უნდა გადასცეს, არის ის, რომ ბრიუსელი მნიშვნელოვანია, მათი გადაწყვეტილებები მნიშვნელოვანია. მათ შეუძლიათ ადგილზე შეცვალონ რეალობა, რადგან თითქოს ხალხს ამის აღარ სჯერა და უბრალოდ უნდათ დაივიწყონ ყველაფერი. ევროპაც რეალურად მსგავს იზოლაციონისტურ სიტუაციაშია. ეს არ არის ისეთი მკაფიოდ გამოხატული, როგორც აშშ-ში, მაგრამ ძალიან მსგავსია. ჩვენ არ გვაქვს ძალა, ენერგია, რომ გავუმკლავდეთ ქართულ პრობლემებს, აშშ-ის ან ვინმეს მიერ შექმნილ პრობლემებს. ეს თითქოსდა აპატარავებს ევროპას, ამცირებს დასავლურ სამყაროს და კიდევ უფრო პატარები ვხდებით, ჩვენი მეგობრები კი უკან გვრჩება.
ამიტომ, როცა თბილისში ჩამოვდივარ, როცა კიევში ჩავდივარ, უფრო დიდი იმედით ვბრუნდები, რადგან ვხედავ ადამიანებს, რომლებიც უფრო მედეგები არიან, ვიდრე ისინი, ვისაც ბრიუსელში ვხვდები. და ეს ის გრძნობაა, რომელიც მინდა, რომ გადმოვცე.
ფაქტობრივად, ჩემი შემდეგი შეკითხვა სწორედ ამას ეხებოდა: მაშინ როცა ევროკავშირის დღის წესრიგში ამდენი სხვა აქტუალური საკითხი დგას, ჩვენ საქართველოს საკითხის მივიწყება გვემუქრება. ბრიუსელში FAC-ის გუშინდელი შეხვედრის დღის წესრიგში საქართველო არ ყოფილა. როგორ შეუძლია საქართველომ თავიდან აიცილოს ევროკავშირისთვის აქტუალურობის დაკარგვა?
გახსოვთ 1990-იანი წლები? როცა ჩვენ და თქვენ უბრალოდ ვიბრძოდით ჩვენი თავისუფლებისთვის არა იმიტომ, რომ გვაინტერესებდა რას იფიქრებდნენ ამაზე სხვები, არამედ იმიტომ, რომ ჩვენი ქვეყნის მომავალი გვადარდებდა. და ამან უბიძგა სხვებს, ეზრუნათ ჩვენს ქვეყნებზე.
1990-იან წლებში ვაშინგტონი ყველაფერს გააკეთებდა, რომ ლიეტუვის პრობლემა დღის წესრიგში არ დამდგარიყო. ჩვენ დაბრკოლებას, პრობლემას წარმოვადგენდით და ისინი გვთხოვდნენ, გვევედრებოდნენ და გვაიძულებდნენ, რომ ეს არ გაგვეკეთებინა. და ამის მიუხედავად და იმიტომ, რომ ეს ჩვენს ქვეყანას ეხებოდა [ჩვენ გავაკეთეთ]…. ჩვენდა სამწუხაროდ, საქართველოსთვის შესაძლოა ახლა 1990-იანი წლებია. შესაძლოა, თქვენი ქვეყნის მომავალი სასწორზე იდოს.
შესაძლოა უფრო რთულადაცაა საქმე.
შეიძლება კი, იმიტომ რომ ხალხი უფრო დაიღალა. არც ისე გასაგებია რისთვის იბრძვით. და მეთოდებიც უფრო დახვეწილი გახდა.
ძნელია შედარების გაკეთება და ივანიშვილიც საბჭოთა კავშირი არ არის. მაგრამ მჩაგვრელი რეჟიმები მჩაგვრელი რეჟიმებია. დღევანდელი რუსეთი სტალინური ქვეყანაა, აშკარა იმპერიალისტური ამბიციით და მჩაგვრელი მეთოდებით ქვეყნის შიგნით, რომლებსაც უსაფრთხოების აპარატი ახორციელებს. ეს სტალინური სისტემაა. და ბელარუსიც იგივეა.
და, სამწუხაროდ, ბევრი ნიშანია იმისა, რომ საქართველოს ხელისუფლება ამ ავტორიტარულ მეთოდებს იყენებს.
შემიძლია ერთი მაგალითი მოგიყვანოთ, რომელიც უცნაურად ჟღერს და თითქმის ძნელი დასაჯერებელია, მაგრამ ევროკავშირის ელჩებმა შეძლეს მოსკოვში ნავალნის სასამართლო პროცესებისთვის თვალის დევნება, მაშინ როცა ახლა ჩვენს ელჩებს არ აძლევენ უფლებას, რომ თბილისში მიმდინარე სასამართლო პროცესებს დაესწრონ.
ეს ავტორიტარიზმის „სალიამის“ ტაქტიკაა, სადაც იცი, რომ ნაბიჯ-ნაბიჯ მიდიხარ, და ხალხმა შეიძლება ვერ იგრძნოს მყისიერი ნახტომი, როდესაც დემოკრატიულ საქართველოში იყავი და უცებ აღმოჩნდები სრულიად განსხვავებულ საქართველოში, რადგან ის ეტაპობრივად შეიცვალა.
რაც თქვენ თქვით ევროპასთან დაკავშირებით, არცთუ ისე ოპტიმისტური იყო. მაგრამ ვინაიდან ევროკავშირის დღის წესრიგში ამდენი სხვა აქტუალური საკითხია და არ არსებობს იმედი, რომ „ქართული ოცნება“ თავის რეპრესიულ პოლიტიკას შეცვლის, საქართველოს საკითხი დავიწყების საფრთხის წინაშეა. გუშინ ბრიუსელში FAC-ის შეხვედრის დღის წესრიგში საქართველო არ ყოფილა. როგორ შეუძლია საქართველომ თავიდან აიცილოს ევროკავშირისთვის აქტუალურობის დაკარგვა? ვგულისხმობ, როგორც ჩანს, უკრაინისა და ჩვენთვის ევროპის გარდა სხვა იმედი არ არსებობს.
კარგი, შემიძლია კიდევ რამდენიმე ცუდი ამბავი გითხრათ. მე ვფიქრობ, რომ შეთანხმება, ან რასაც მე ვუწოდებ, პაქტი ტრამპსა და პუტინს შორის უკვე დადებულია. დიდი მნიშვნელობა არ აქვს, ის რეალურად უკვე დადებულია თუ ჯერ კიდევ განიხილება, მაგრამ ეს მოხდება. ეს მოხდება უკრაინის გარეშე, ეს მოხდება ევროპის გარეშე. და ჩვენ შედეგებთან გამკლავება მოგვიწევს.
ევროპას აქვს შანსი ადგეს და შესთავაზოს ბერკეტები და დახმარება უკრაინას. მაგრამ ნახეთ, უკვე ორი თვე გავიდა მას შემდეგ, რაც აშშ-მა რუსეთის ინტერესებთან შესაბამისობა გამოაცხადა. და მას შემდეგ არ ყოფილა არც ერთი უკრაინის მხარდამჭერი გადაწყვეტილება. არც ერთი გადაწყვეტილება.
გაჟღერდა პოზიციები, იყო შეხვედრები, დისკუსიები და დებატები.
ევროკავშირის მხრიდან გულისხმობთ?
დიახ, ევროკავშირის მხრიდან. წევრი სახელმწიფოები თავიანთ საქმეს აკეთებენ. რამდენიმე დღის წინ ტვიტერზე დავწერე, რომ ის, რაც მე მესმის ევროპიდან, ძირითადად დუმილის ტოლფასია. და იმდენი ადამიანი დამესხა თავს და მითხრეს, რომ გერმანია აგზავნის ამას და შვედეთი აგზავნის იმას. და მე ვთქვი, კარგი, თითოეული ქვეყანა თავის საქმეს აკეთებს. ეს კარგია. მაგრამ არსებობს მიზეზი, რის გამოც ჩვენ კავშირში ვართ.
იმიტომ, რომ სოლიდარობის ნიშნად ჩვენ უნდა გავაკეთოთ ის, რაც მთელი კავშირისთვისაა მნიშვნელოვანი. და ჩვენ ამას არ ვაკეთებთ. და უნდა ვილაპარაკოთ ერთი ხმით და ამას არ ვაკეთებთ. არ შეგვიძლია. ჩვენ არაფერს არ ვაკეთებთ. და ზოგიერთმა თქვა, მაგრამ ნახე, მომავალ კვირას შეხვედრა იქნება გეგმების განსახილველად.
მაშ სად არის ჩემი იმედი? რისი იმედიც მაქვს არის ის, რომ მე ვეწვიე უკრაინის სამხედრო სამრეწველო ობიექტებს, სადაც ისინი ამზადებენ თვითმფრინავებს, საინჟინრო ნივთებს და ეს საოცრად გამოიყურება. და შემიძლია გითხრათ, რომ უფრო მეტ იმედს ვხედავ ამაში, ვიდრე იმაში, რაც ბრიუსელის დერეფნებში ხდება. იმიტომ, რომ ისინი საკუთარი ფულით აწარმოებენ რეალურ ნივთებს, რომლითაც რეალურ შედეგს მიიღებენ ბრძოლის ველზე, და ისინი მტკიცედ დგანან თავიანთ გადაწყვეტილებაზე, რომ იბრძოლონ.
ისევ და ისევ, სად ვპოულობ მებრძოლ სულისკვეთებას? კიევში. წადით კიევში, ამ ხალხს შეუძლია ბრძოლა და მათ აქვთ სულისკვეთება.
იგივეა, როცა ვხედავ, თბილისში საპროტესტო აქციაზე მიმავალ ხალხს, უკვე 111-ე დღეა: მე აქ მეტ მედეგობას ვხედავ, ვიდრე სახლში. და ეს არის მედეგობაა, ეს სულისკვეთება, რომლის იმპორტიც მსურს. დიდი რაოდენობით მინდა მისი იმპორტი, თუ შეგიძლიათ თქვენს ღვინოსთან ერთად შემიფუთეთ, იქნებ ღვინოსთან ერთად შემოვიდეს, არ ვიცი… [იღიმის].
რეგიონში ბევრს შიშობს, რომ მას შემდეგ, რაც რუსეთის ომის მანქანა ჩართულია და მასზე იქნება დამოკიდებული რუსეთის ეკონომიკა და რეჟიმის გადარჩენა, ის გაგრძელდება და არ გაჩერდება, როგორი შედეგიც არ უნდა ჰქონდეს რუსეთის ომს უკრაინაში. მსგავსი წუხილები არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ რეგიონის სხვა ქვეყნებშიცაა, ვფიქრობ, ბალტიის ქვეყნებშიც, პოლონეთში და კიდევ უფრო შორს. რამდენად გაშფოთებთ ეს? საკმარისად სწრაფად მოქმედებს თუ არა ევროკავშირი, როგორც ერთადერთი გეოპოლიტიკური გაერთიანება, რომელსაც თეორიულად შეუძლია რეაგირება?
არა, ის საკმარისად სწრაფად არ მოქმედებს. მე ჩვეულებრივ ასე ვაყალიბებ: ყველაფერი არ დასრულებულა, სადან არ დასრულდება. ევროპას აქვს უნარი გაიღვიძოს ბოლო დღეს და მაინც მოახდინოს გავლენა.
მაგრამ რაც შეეხება ყველა ამ საუბრებს, მაგალითად, ნების კოალიციის შესახებ, როგორიც ნატოში აქვთ?
არაფერს ჯობია. ცხადია, თქვენ იცით გაერთიანებული სამეფოს შეხვედრები… არ მინდა ყველა იმედის გაცრუება. ვნახოთ რა მოხდება. ვგულისხმობ, არის შანსი. მაგრამ გულწრფელად რომ ვთქვა, ჯერჯერობით პროცესი საკმაოდ ნელა მიდის.
და არ არსებობს მინიშნებები, რომ პუტინს სურს გაჩერება, რადგან ეს სახიფათოა მისთვის.
წარმოიდგინეთ დაქირავებულთა 1.5 მილიონიანი არმია. თუ იქნება ცეცხლის შეწყვეტა და რეალური ცეცხლის შეწყვეტა, რადგან თქვენ იცით, რომ „ცეცხლის შეწყვეტა“ არ ნიშნავს რეალურ ცეცხლის შეწყვეტას, მან უნდა მიიღოს გადაწყვეტილება, მოახდინოს თუ არა 1.5 მილიონი ადამიანის დემობილიზაცია. შეიძლება ეს იყოს მილიონი, არ ვიცი. და სად წაიყვანს მათ, ტუვაში? ადამიანები, რომლებიც უშუალოდ ბრძოლიდან წამოვიდნენ, სისხლი სწყურიათ და შეიარაღებულნი არიან, რას გააკეთებენ იქ? და შიდა ძალადობა, სამწუხაროდ, შესაძლოა მათი ყველაზე ნაკლები საზრუნავი იყოს.
ასე რომ, სადმე სხვაგან განათავსეთ, ნატო-სთან საზღვარზე, საქართველოში ან მოლდოვაში. უამრავი ვარიანტი არსებობს. ასე რომ, დიახ, ძალიან საშიში დროა. გარდა ამისა, რაც შეეხება ევროპას: ევროპამ შეიძლება გაიღვიძოს, როგორც აღვნიშნე. შეიძლება წამოდგეს, შეიძლება სწორად მოიქცეს. შეიძლება ხუთი წელი, შვიდი ან ათი წელი დასჭირდეს, არ ვიცი.
და პუტინს ეს ესმის. რაც უფრო მეტხანს ელოდება, არის შანსი, რომ ევროპა, დასავლეთი და შესაძლოა აშშ შეიცვლებიან.
თუ ევროპა გააქტიურდება, მაშინ დრო პუტინის წინააღმდეგ მუშაობს. თუ ეს ასე არ მოხდა, მაშინ პუტინისთვის დღევანდელი სიტუაცია ძალიან კარგია.
ჩვენ ვხედავთ საპროტესტო აქციებს უნგრეთსა და სერბეთში პრორუსული მთავრობების წინააღმდეგ. რა თქმა უნდა, კონტექსტი სრულიად განსხვავდება ქართული კონტექსტისგან, მაგრამ ეს ელემენტი მაინც მსგავსია. რას გვეუბნება ის? როგორ ფიქრობთ, არის ეს ზოგადად ევროპაში ავტორიტარიზმსა და დემოკრატიას შორის დაპირისპირების გამოვლინება?
ვფიქრობ, რომ თავისუფლების ეს მეტაფიზიკური განცდა მთლიანად ვერ ჩაქრება. ჩინეთსაც კი ჰქონდა თიანანმენის მომენტი, თავისი რეპრესიებით, კულტურული რევოლუციით… ეს ნიშნავს, რომ სადღაც უნივერსიტეტებში იყო თავისუფლების სულისკვეთება, სადღაც იყო და აფეთქდა. და ისევ ჩაქრა, თუმცა იქ არის. და ეს სრული კოშმარია დიქტატორებისთვის. ეს ყველაზე მყიფე მომენტია.
ეს არის ის, რასაც ისინი ვერ აკონტროლებენ, რადგან ეს სულიერია. რწმენას ჰგავს. მე მიმაჩნია, რომ ადამიანი თავისუფალი უნდა იყოს. მე მზად ვარ მოვკვდე ამისთვის. და ეს არის ის, რასაც ჩვენ ვხედავთ ბუდაპეშტში, ბელგრადში, და შემდეგ თბილისში.
აშშ-ის ადმინისტრაციამ ნათლად აჩვენა, რომ ცვლის თავის პოზიციას ნატოს მიმართ. მაგალითად, პრეზიდენტმა ტრამპმა განაცხადა, რომ არ ფიქრობს, რომ აშშ დაკავშირებული უნდა იყოს მე-5 მუხლით ნატოს ქვეყანასთან, რომელიც საკმარისს არ ხარჯავს თავდაცვაზე. როგორია ნატოს მომავალი დღევანდელი გადმოსახედიდან?
ნატო რთულ მდგომარეობაშია, რადგან ნატო მუშაობს მანამ, სანამ არა მხოლოდ მოკავშირეები თანხმდებიან იმაზე, რომ ერთად უნდა იმუშაონ, არამედ მანამ, სანამ მტრები თვლიან, რომ ნატო მუშაობს. იმ მომენტში, როდესაც მტერი ჩათვლის, რომ საკეტი არ მუშაობს და შეიძლება შესვლა, რომ მცველი იქ აღარ არის, მან შეიძლება სცადოს ამის გაკეთება. და მე ვფიქრობ, რომ იყო საკმარისი დარწმუნება, ან თუნდაც სიგნალი მოსკოვის მიმართ, რომ კარი შეიძლება არც იყოს ჩაკეტილი.
იქნებ მომავალ წელს, როცა ჩამოვალ, უფრო კარგი ამბები მქონდეს.
იმედი ვიქონიოთ. დიდი მადლობა.
This post is also available in: English (ინგლისური) Русский (რუსული)