ქართული დაზვერვის წარმატება
დღეისათვის რთული სათქმელია, თუ როგორ შეძლო ქართულმა მხარემ ამ სასიცოცხლო მნიშვნელობის ინფორმაციების მოპოვება, მაგრამ ფაქტია, რომ მათ ცნობებს მოხალისეთა არმიის სამეთაურო-საშტაბო რგოლში მყოფი პიროვნება აწვდიდათ, რომელსაც საიდუმლო დოკუმენტაციასთან ჰქონდა დაშვება.
ასევე საინტერესოა, ეს ცნობები სამხედრო ხაზით იყო მოპოვებული, თუ პარტიული ნაცნობობის ქსელის გამოყენებით?
ერთის მხრივ, ქართველი სამხედრო მაღალჩინოსნები ბევრ რუს გენერალს, მათ ყოფილ თანამებრძოლებს, პირადად იცნობდნენ, მათ შორის დენიკინის ახლო გარემოცვაშიც.
მეორეს მხრივ, ქართველ სოციალ-დემოკრატებს საკმაოდ კარგად ქონდათ აწყობილი იმპერიის ყოფილ ტერიტორიაზე ინფორმაციის მოპოვების ალტერნატიული არხები, როგორც ეს 1920 წლის შემოდგომაზე გახდა ნათელი, როდესაც ქართველმა სოციალ-დემოკრატებმა შეძლეს ბაქოში ხელში ჩაეგდოთ საბჭოთა რუსეთის მე-11-ე არმიის საბრძოლო გეგმა.
თუმცა როგორც არ უნდა ყოფილიყო ეს ცნობები მიღებული, ფაქტია რომ ნათაშვილ-რომანოვსკის გეგმების გამოაშკარავება, დიდ გამარჯვებად იქცა ქართული სახელმწიფოსთვის.
გენერალი ნათიშვილის მკვლელობის მომენტისათვის, ინგლისურ სამხედრო ფორმებში გამოწყობილი მისი კორპუსი, რომელიც ქობულეთში იდგა, უკვე 250 მებრძოლს ითვლიდა და ყოველდღიურად იზრდებოდა. უმეთაუროდ დარჩენილი სამხედრო ავანტიურა ჩაიფუშა. 6 ივლისს კორპუსის მებრძოლები გემით ოდესაში გადაიყვანეს, ხოლო 16 ივლისს ივან რომანოვსკიმაც დატოვა ბათუმი და რუსეთში გაემგზავრა.
