ინტერვიუ ზურაბ ჟვანიასთან
ერთ-ერთ საჯარო გამოსვლაში თქვენ განაცხადეთ, რომ ძნელია ხელისუფლების უსუსურ პოლიტიკაში ლოგიკის პოვნა, რომელსაც ის აფხაზეთთან მიმართებაში ახორციელებს. თქვენი აზრით, რა ზომებს უნდა მიმართოს დღეს საქართველოს მთავრობამ? მე არც იარაღის ჟღარუნისაკენ და არც სამხედრო პროვოკაციის განხორციელებისკენ, ან ხელშეწყობისაკენ არ მოვუწოდებ, მაგრამ ცხადია, რომ უნდა ვცადოთ იმ რესურსის გამოყენება, რომელიც საერთაშორისო ორგანიზაციებს გააჩნია და რომლის წევრიც არის საქრთველო. ეს ორგანიზაციები შექმნილია იმისთვის, რომ საერთაშორისო სამართლის ყველაზე ფუძემდებლური პრინციპები დაიცვან, რომელთა სრულიად აშკარა დარღვევასთან გვაქვს ახლა საქმე. უპირველესყოვლისა, აფხაზეთში რუსეთის ამჟამინდელ ქმედებას პრინციპულად, მკაფიოდ უნდა მიეცეს შეფასება, უნდა დაერქვას სახელი იმ მოვლენას, რისი მოწმენით ჩვენ ვართ ბოლო რამდენიმე კვირის განმავლობაში. ეს არის რუსეთის მხრიდან აფხაზეთის ანექსია. მე როდესაც მთავრობის გაუგებარ და უსუსურ პოლიტიკაზე ვსაუბრობ, ვგულისხმობ იმას, რომ სარკინიგზო მიმოსვლის აღდგენის საპასუხოდ, რუსული პასპორტების მასობრივი გაცემის საპასუხოდ, აფხაზეთის რუსეთის სატელეკომუნიკაციო სივრცესთან მიერთების საპასუხოდ და მრავალი, მრავალი ანალოგიური ქმედების საპასუხოდ, საქართველოს პრეზიდენტმა ვერ მონახა ვერანაირი ზუსტი ფორმულირება, რომელიც გასაგები იქნება ჩვენი პარტნიორებისათვის, ვისთანაც ჩვენ გვაქვს ურთიერთობა გაერო-ში, ეუთო-ში, ევროპის საბჭოში, ორმხრივი ურთიერთობის დროს, თუ სხვა. თქვენ აღნიშნეთ, რომ იარაღის ჟღარუნისაკენ არ მოვუწოდებო. რამდენიმე დღის წინ თქვენ მთავრობის მისამართით დასვით შეკითხვა: რატომ არ ეხმარება ხელისუფლება პარტიზანებს? მე მართლაც გამოვხატე სინანული იმის გამო, რომ ხელისუფლებამ პარტიზანულ მოძრაობას არანაირი მხარდაჭერა არ აღმოუჩინა. პარტიზანთა აფხაზეთში არსებობა არის სრულიად ლეგიტიმური და ეს არის იმ ხალხის უკანასკნელი და სასოწარკვეთლი მცდელობა, რომ დაბრუნდნენ თავის კერასთან. როდესაც ჩემი უცხოელი მეგობრები პარტიზანულ მოძრაობას აკრიტიკებდნენ, მე ყოველთვის მომყავდა მაგალითი, რომ პარლამენტში შევქმენი ტრადიცია -ყოველი წლის ცხრა მაისს ჩვენ დიდი ზარ-ზეიმით პატივს მივაგებთ მეორე მსოფლიო ომის ვეტერანებს, სხვათაშორის იმ პარტიზნებს, ვინც უკრაინაში ან ბელარუსში იბრძოდა ნაცისტების წინააღმდეგ, რათა იქ იმ მიწის კანონიერი მკვიდრნი დაებრუნებინათ. ამ ვითარებაში ბანდიტებად გამოვაცხადოთ ის ხალხი, რომელიც ხსვის კი არა, საკუთარ სახლებში ცდილობს დაბრუნებას იარაღით ხელში, იმ ვითარებაში, როდესაც ხელისუფლების ყველანაირი პოლიტიკა და მცდელობა წარუმატებელი აღმოჩნდა, იქნება აბსოლუტურად ამორალური. დღეს მე არ გახლავართ სახელმწიფო პირი, მე ვარ ერთ-ერთი დეპუტატი, ერთ-ერთი პოლიტიკური ძალის წარმომადგენელი და შემიძლია ბევრ საკითხზე უფრო გახსნილად ვისაუბრო. მე არ ვამბობ, რომ მთავრობამ ღიად უნდა ისაუბროს ამ საკითხებზე, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, რომ მე მთავრობას არ მოვუწოდებ იარაღის ჟღარუნისაკენ, მაგრამ ელემენტარული კოორდინაცია რომ უნდა იყოს სახელისუფლებო სტრუქტურებს შორის, რომ უნდა არსებობდეს რაიმენაირი სამოქმედო გეგმა აფხაზეთთან დაკავშირებით, ეს ჩემთვის ცხადია. ამჟამად, საერთაშორისო თანამეგობრობის ყურადღება სხვა რეგიონისაკენ არის მიმართული და არ იყო გამორიცხული, რომ სწორედ ამ მომენტისათვის დაემთხვია რუსეთს საქართველოზე გაძლიერებული ზეწოლა. ხომ არ ფიქრობთ, რომ უპრიანი იქნებოდა საქართველოსათვის, დაესწრო რუსეთისათვის და შედარებით უფრო მომგებიან გარიგებაზე წასულიყო, თუნდაც, რკინიგზის გახსნის სანაცვლოდ? რკინიგზის გახსნის საკითხი რუსების მიერ არაერთხელ იქნა დაყენებული. Mმე ამის ცალმხრივი და უპირობო გადაწყევტილების მიღების ყოველთვის წინააღმდეგი ვიყავი. მე მომხრე ვარ რკინიგზის გახსნის, მაგრამ ეს უნდა იყოს აფხაზეთის პრობლემის მთლიანად მორეგულირების ერთი ნაწილი. მე იმას ვგულისხმობ, რომ ამას თან უნდა სდევდეს, ან, უკეთეს შემთხვევაში, წინ უნდა უძღოდეს, დევნილების დაბრუნება. მე არ ვამბობ, რომ რკინიგზა მაშინ უნდა გაიხსნას, როდესაც ყველა დევნილი დაბრუნდება, მაგრამ იმას ნამდვილად ვგულისხმობ, რომ, როგორც მინიმუმ, გალის რაიონში და მის მიმდებარე ტერიტორიებზე, თუნდაც, მდინარე ღალიძგამდე. წინააღმდეგ შემთხვევაში ჩვენ ვიღებთ ვითარებას, როდესაც სეპარატისტული მმართველობა სტატუსკვოს ინარჩუნებს და ახდენს საკუთარი ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესებას. დღესდღეობით ბოლო არგუმენტი, რატომ შეიძლება ისინი კომპრომისებზე წასულიყვნენ, იყო მეტ-ნაკლები ეკონომიკური შეზღუდვები. სიტყვა ბლოკადა აქ სრულიად არაადეკვატური იქნება. ეს შეზღუდვები თუ მოიხსნა, ნიშნავს იმას, რომ ჩვენ დევნილებს ვეუბნებით: მათ არანაირი იმედი აღარ უნდა ჰქონდეთ, რომ ვინმე მათ საკუთარ სახლებში დაბრუნებაზე ოდესმე იზრუნებს. ახლახანს, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე რუსეთში იმყოფებოდა. ამის ფონზე რუსმა დეპუტატებმა, ფაქტობრივად, ღიად ისაუბრეს, რომ საქართველოს დეზინტეგრაციის პროცესი დაწყებულია და გაგრძელდება კიდეც. მათ მიანიშნეს სამხრეთ ოსეთში მოსალოდნელ სამხედრო კამპანიაზე, რომელსაც, თითქოს, საქართველოს ხელისუფლება გეგმავს და სამცხე-ჯავახეთის შესაძლო აფეთქებაზე. რამდენად მოსალოდნელია მოვლენების ამგვარი სცენარით განვითარება, განსაკუთრებით, სამცხე-ჯავახეთში? სამცხე-ჯავახეთი ეს ცალკე საუბრის თემაა. მე მინდა კატეგორიულად განვაცხადო, რომ ჯავახეთში, ნინოწმინდასა და ახალქალაქში სეპარატისტული მოძრაობის განვითარებისათვის არანაირი საფუძველი არ არსებობს. მე საკმაოდ ვიცნობ ამ რეგიონს, ურთიერთობა მაქვს ადგილობრივ ლიდერებთან ჯავახეთში. იქ, რა თქმა უნდა, არის სეპარატისტულად განწყობილი ჯგუფები, მაგრამ ისინი აშკარად მარგინალურია, ისინი არ გამოხატავენ მოსახლეობის უმრავლესობის მისწრაფებებსა და მოსაზრებებს. მთავარი პრობლემა ჯავახეთში, ისევე როგორც ყველა სხვა რეგიონში, არის ის, რომ ჩვენი ხელისუფლება არ ატარებს არანაირ პოლიტიკას. ლაპარაკი არის თუნდაც იმაზე, რომ მოვახდინოთ იმის დემონსტრირება, რომ ჩვენ ვცდილობთ მათი პრობლემების მოგვარებას, ჩვენ ვცდილობთ, რომ ახალქალაქი უფრო დავაახლოვოთ თბილისს, რომ შევქმნათ დამატებითი კავშირები, პატარ-პატარა ხიდები ახალქალაქსა და თბილისს შორის. ამის ნაცვლად, ზოგჯერ იქმნება შთაბეჭდილება, რომ თბილისის ხელისუფლება ახალქალაქთან მიმართებაში სპეციალურად თვითიზოლაციის პოლიტიკას ახორციელებს. იქ არის პროვოკაციების მოხდენის შესაძლებლობა გამომდინარე იქედან, რომ რეგიონში რუსული სამხედრო ბაზა არსებობს. რაც შეეხება, ცხინვალის რეგიონში არსებულ ვითარებას, მე მირჩევნია ეს ტერმინი გამოვიყენო, იქაც, სამწუხაროდ, ბოლო ორი წლის განმავლობაში დრამატული გაუარესება მოხდა. 97-ში, 98-ში, პრაქტიკულად, ყოფით დონეზე კონფლიქტი გადაწყევტილი იყო, საჭირო იყო მხოლოდ პოლიტიკური დაფიქსირება, რომ კონფლიქტი მოგვარებულია, მაგრამ ჩვენ ეს სრულიად უნიკალური შანსი გავუშვით. რაც შეეხება თავად ჩეჩნების საკითხს. რუსეთი მოითხოვს საქართველოში დაკავებული ჩეჩენი ეროვნების პირების გადაცემას. თქვენი აზრით, საქართველოს ხელისუფლება ამჯერადაც უნდა დაჰყვეს რუსეთის ნებას და გადასცეს დაკავებულები, თუ – არა. საერთოდ, როგორ უნდა წარმართოს საქართველომ ჩეჩნებთან ურთიერთობები? საქართველომ ჩეჩნებთან ურთიერთობა მთლიანად საკუთარ კონსტიტუციას, საერთაშორისო სამართლის პრინციპებსა და საერთაშორისო ურთიერთობეის გამოცდილებას უნდა დააფუძნოს. საქართველოს არა აქვს არანაირი უფლება უარი უთხრას ჩეჩენ ლტოლვილებს დახმარებაზე, საქართევლოს არა აქვს უფლება, თუ საუბარია, რომელიმე სერიოზულ ტერორისტზე, რომ არ მიიღოს ყველაზე აქტიური მონაწილეობა მათ დაკავებაში და ისინი ვინც ჩადიოდნენ დანაშაულს, იმათი ექსტრადიცია არ მოახდინოს და საქართველოს არა აქვს არანაირი უფლება იფიქროს იმ ხალხის ექსტრადიციაზე, რომელზეც რუსების მიერ რაღაცა მიფუჩეჩებული და ყალბი დოკუმენტების წარდგენა ხდება. აქ არ არის რაიმე ახალი რეცეპტები გამოსაგონი. ტერორისტებისადმი უნდა იყოს ულმობელი, დაუნდობელი მიდგომა. თუმცა, ბრძოლა ტერორიზმის წინააღმდეგ არ უნდა გადაიზარდოს ბრძოლაში ჩეჩენი ერის წინააღმდეგ, ის, რაც რუსეთმა გააკეთა. არანაირი სურვილი არ მაქვს, რომ ჩეჩნური ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლის რუსული გამოცდილება საქართველომ გაიმეოროს. სამწუხაროდ ამის მაგალითი თბილისში უკვე იყო, როდესაც ტოტალური ანტიჩეჩნური კამპანია ჩატარდა თბილისში, და როდესაც ქალიან-კაციანად ყველა ჩეჩენი ეროვნების პიროვნება დააკავეს. რას ფიქრობთ სამხრეთკავკასიური პოლიტიკის თაობაზე. იყო დადებითი პრეცენდენტები, როდესაც საქართველო თქვენი პარლამენტის თავმჯდომარეობის დროს ცდილობდა სომხეთისა და აზერბაიჯანის ევროპის საბჭოში გაწევრიანების დროს ერთგვარი ლობისტი ყოფილიყო. როგორია თქვენი და თქვენი პარტიის რეგიონული პოლიტიკის ხედვა? ჩემთვის რეგიონული თანამშრომლობა საქართველოს, სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, როგორც ორმხრივი, ისე ყველა შესაძლო შემთხვევაში სამმხრივ ფორმატში ერთ-ერთი უმთავრესი პრიორიტეტი იყო და კვლავ რჩება. ეს საქართევლოს წარმატებული საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთ ქვაკუთხედია. მე ვამაყობ, რომ თავის დროზე სამი ქვეყნის პარლამენტების თავმჯდომარეების საკმაოდ რეგულარული შეხვედრების ინიციატორი ვიყავი. ჩვენ გვქონდა სამმხრივი შეხვედრები თბილისში, პარიზსა და სტრასბურგში. აზერბაიჯანი დღეს ჩვენი უახლოესი პარტნიორია. შეიძლება დღეს თამამად ითქვას, რომ დღეს საქრთველოს აზერბაიჯანთან სტრატეგიული თანამშრომლობა აკავშირებს და მომავალშიც ასე დარჩება. ჩვენ შეგვიძლია ძალიან ბევრი რამ გავაკეთოთ იმისათვის, რომ სომხეთში არცერთ წრეში არ არსებობდეს ეჭვი, თითქოს, საქართველოს ინტერესებში სომხეთის იზოლაცია შედის. ძალზე მნიშვნელოვანია, რომ სომხეთი რეგიონულ განვითარებაში ჩართული იყოს. რა თქმა უნდა, ჩვენ ყარაბაღთან დაკავშირებით მთავარი მედიატორის ფუნქციებს ვერცერთ შემთვევაში ვერ შევასრულებთ და არც უნდა ვცადოთ. მაგრამ ჩვენ უნდა გამოვიყენოთ ყველა შესაძლებლობა, რათა შევქმნათ, რაც შეიძლება მეტი ფორმატი, მეტი საბაბი ნებისმირ დონეზე შეხვედრების მოლაპარაკებების გასამართად. სამწუხაროა, რომ დღეს ეს თემა ძალიან მივიწყებულია. ნებისმიერი სერიოზული პოლიტიკური ძალა, რომელიც ხელისუფლებაში მოსვლას გეგმავს წინასწარ მომზადებული უნდა იყოს და საკუთარი ხედვა უნდა ჰქონდეს, რუსეთთან მომავალი ურთიერთობების თაობაზე. როგორია ამ საკითხის თქვენეული ხედვა? რუსეთთან ურთიერთობების გარკვევა ჩვენთვისაც და, ალბათ, ნებისმიერი პოლიტიკური ძალისთვის, ვინც დღევანდელ უსუსურ ხელისუფლებას შეცვლის, ეს იქნება ნომერ პირველი პრიორიტეტი. შეუძლებელია ამხელა მეზობელთან, როგორიც არის რუსეთი, ამდენი წლის განმავლობაში იყოს სრულიად გაურკვეველი, დაურეგულირებელი ურთიერთობები. ჩვენ გვაქვს არაჩვეულებრივი მაგალითი იმის, რა მოახერხა ბოლო ერთი წლის განმავლობაში აზერბაიჯანმა და პირადად ჰეიდარ ალიევმა, რომელსაც არანაკლებ დაძაბული ურთიერთობები ჰქონდა რუსეთთან და რომელმაც არცერთი, იოტის ოდენა ინტერესიც კი არ დათმო, მოახერხა ჰარმონიული და თანამრომლობითი ურთიერთობების ჩამოყალიბება. არ შეიძლება იმის ლოდინი, რომ ბიძია სემი მოვა და რუსეთთან ურთიერთობებისას არსებულ ყველა პრობლემას ის მოგვიგვარებს. რა თქმა უნდა, შეერთებულ შტატებს ძალიან მნიშვნელოვანი როლის შესრულება შეუძლია, მაგრამ ჩვენ პირველებმა უნდა ვცადოთ, რომ ყველაზე მტკივნეულ საკითხებთან დაკავშირებით რუსეთთან საერთო ენა გამოვნახოთ. როგორ აფასებთ ბუშის ადმინისტრაციის გადაწყევტილებას, რომ ისინი იმ შემთხევაშიც დაიწყებენ ომს ერაყში, თუ გაეროს უშიშროების საბჭოს საგანგებო თანხმობა არ იქნება ამის თაობაზე? მე საერთოდ მომხრე ვარ იმ მსოფლიო წესრიგისა, რომელიც გაერო-ს ჩამოყალიბებასთან ერთად შეიქმნა. ამდენად, ჩემთვის ძალზე მტკივნეული არის ნებისმიერი ისეთი ქმედებები, რომელიც გაერო-ს როლს მკვეთრად ამცირებს და საერთოდ გულწრფელად ვთქვათ, როდესაც საუბარია გაერო-ს როგორც მთელი სისტემის არსებობაზე. მეორე მხრივ, შეერთებულ შტატებს აქვს ლეგიტიმური საფუძველი, რომ უკიდურესად შეშფოთებული იყოს იმით, რაც ერაყში ხდება. დღევანდელ დღეს, როდესაც ტერორიზმმა სრულიად უპრეცედენტო სახე მიიღო, ბუნებრივია, რომ შეერთებული შტატები და სხვა სახელმწიფოები, რომლებიც პასუხისმგებლები არიან საერთაშორისო წესრიგზე, მშვიდობაზე, უფლება აქვთ რეაგირება მოახდინონ. მე იმედი მაქვს, რომ აშშ-ის ადმინისტრაცია და გაერო მოახერხებენ, რომ ის ერთიანი მოქმედების ჩარჩო შეიქმნას, რომელიც არც დღევანდელ საერთაშორისო ურთიერთობათა სისტემას დააყენებს ეჭვის ქვეშ და ამავე დროს რეალურად აღმოფხვრის ბანდიტური რეჟიმების არსებობას საერთაშორისო დღის წესრიგიდან. ახლა, უშუალოდ შიდა პოლიტიკაზე გადავიდეთ. თქვენ და მიხეილ სააკაშვილმა განაცხადეთ, რომ ფართო ოპოზიციური კოალიციის შექმნას აპირებთ, რაზეც უკვე დიდი ხანია, საუბარი მიდმინარეოვბს. თქვენ აგრეთვე აღნიშნეთ, რომ მექანიკური გაერთიანების წინააღმდეგი ბრძანდებით და რომ ეს გაერთიანება გარკევულ პრინციპებს უნდა ეფუძნებოდეს. კერძოდ, რა პრინციპებს გულისხმობდით? მე მიმაჩნია, რომ ამგვარ გაერთიანებას იმ შემთხვევაში აქვს აზრი, თუ ის არა მხოლოდ წინასაარჩევნოდ შეიქმნება, არამედ ის იმ ფუნდამენტს დაეფუძნება, რომელიც არამცთუ შესაძლებელს, არამედ არჩევნების შემდეგაც გარდუვალს გახდის ამ გაერთიანების ჩარჩოებში თანამშრომლობას. ჩვენ ამომრჩეველს ის კი არ სჭირდება, რომ ჟვანიამ, ან სააკაშვილმა (ნაციონალური მოძრაობის ლიდერი) არჩევნები მოიგონ, ჩვენს ამომრჩეველს დღეს არსებული კონკრეტული პრობლემების მოგვარება სჭირდება. ამას აღნიშნულ ძალებს შორის ხანგრძლივი, სტაბილური და ეფექტური თანამშრომლობა სჭირდება. ამიტომ არის საჭირო გაერთიანება სრულიად კონკრეტული პროგრამის გარშემო, სადაც ყველაფერი გაწერილი იქნება. მე დარწმუნებული ვარ, რომ, როდესაც ამ პრინციპებზეა საუბარი, აქ მე ტრადიციული ლიბერალურ პრინციპებს ვგულისხმობ, მე ვგულისხმობ საქართველოში დაწყებული და შუაწელში გაწყვეტილი რეფორმების ბოლომდე მიყვანას, მე ვგულისხმობ ევროპულ სივრცეში ინტენსიურ ინტეგრაციას, მე ვგულისხმობ რუსეთთან საერთო ენის გამონახვას, მე ვგულისხმობ რეგიონულ თანამშრომლობას, აუცილებელ ინსტიტუციურ ცვლილებებს და სხვა და სხვა. მე არ მინდა გავაკეთო რაიმე კონკრეტული პირობების ჩამონათვალი, რადგან ესეც კონსულტაციების საგანია. ერთგვარი გაოცება გამოიწვია სააკაშვილისა და პატიაშვილის დაახლოების შესახებ გაკეთებულმა განცხადებამ. თქვენი აზრით, ეს არის ამ გაერთიანების ნაწილი, თუ წმინდა პრაგმატული გათვლა არჩევნების წინ? მექანიკურად ხმების გაერთიანება ძალიან იშვიათად ხდება. გაერთიანება არის წარმატებული იმ შემთხვეაში, თუ გაერთიანების პროცესს თან ახლავს სინერგიის ეფექტი, როდესაც ერთს პლუს ერთი ხდება არა ორი, არამედ ბევრად მეტი. ეს შესაძლებელია, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, მხოლოდ იმ შემთხვეაში, თუ განსაზღვრულია რატომ, რა ვადით, რა პირობებით ერთიანდებიან ესა თუ ის ძალები. დღეს საზოგადოებაში არის მოთხოვნილება, რომ მოხდეს დემოკრატიული ოპოზიციის გაერთიანება. რა იგულისხმება დემოკრატიულ ოპოზიციაში, შესაძლოა, ჩემი და მიშა სააკაშვილის შეხედულებები ამის თაობაზე ერთმანეთისაგან განსხვავდებოდეს. ვნახოთ, ჩვენ უნდა გავაგრძელოთ კონსულტაციები. თვქენ განაცხადეთ, რომ შეუძლებელი იქნება ამ გაერთიანებაში იყოს ერთი ლიდერი და ვერც საქართველოს მომავალი ვერ იქნება ერთ პიროვნებასთან დაკავშირებული. გულისხმობდით, თუ არა იმას, რომ, თუ თქვენი პარტია, თქვენი კოალიცია (თუ ის შედგება) გაიმარჯვებს არჩევნებში 2003 წელს, თქვენ სახელმწიფოს მართვის მოდელს შეცვლით? აბსოლუტურად. დარწმუნებული ვარ, რომ ამჟამინდელი მოდელი უნდა შეიცვალოს. მე მინდა ხაზი გავუსვა, რომ მიუხედავად ჩემი დღევანდელი ურთიერთობებისა პრეზიდენტ შევარდნაძესთან, შევარდნაძემ თავისი ძალიან მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა ამ ქვეყნის წინაშე, იგივე დღევანდელი კონსტიტუცია, რომლის მიღებისას წინააღმდეგი ვიყავი არსებული მოდელის, მაგრამ უნდა ვთქვათ, რომ ამ მოდელმა გარკვეული დროის განმავლობაში იმუშავა. თუმცა, დღეს ქვეყნის შემდგომი განვითარებისათვის ეს არის აშკარად ხელის შემშლელი მოდელი. მე დარწმუნებული ვარ, რომ ჩვენს ქვეყანას უნდა ჰყავდეს ეფექტური და პარლამენტისადმი ანგარიშვალდებული მთავრობა, მინისტრთა კაბინეტი, კაბინეტი გაერთიანებული საერთო პასუხუხისმგებლობით. რაც მთავარია, ის მუდმივად პარლამენტის წინაშე უნდა იყოს ანგარიშვალდებული. ამჟამად, ბიუჯეტის მიღება-არმიღება მთავრობის ბედზე გავლენას არ ახდენს. ასე რომ მოდელი შესაცვლელია და მე არ მჯერა რომ საქართველო შეიძლება წარმატებულად განვითარდეს, თუ ჩვენ ისევ ერთი განსაკუთრებული მესიის ძებნა დავიწყეთ, რომელიც ჩვენ ყველას გადაგვარჩენს. საქართველოს მომავალი დემოკრატიულ ინსტიტუტებშია, საქართველოს მომავალი სხვადასხვა დემოკრატიულ ძალებს შორის თანამშრომლობაში, რომელთაც დაახლოებული ხედვა აქვთ. ასეთი ძალები არსებობს.
16 იანვარს “სივილ ჯორჯიასათვის” მიცემულ ინტერვიუში “გაერთიანებული დემოკრატების” ლიდერმა ზურაბ ჟვანიამ ქვეყნის შიდა და საგარეო პოლიტიკაზე ისაბრა. მათ შორი: რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობებზე, რეგიონალურ პოლიტიკაზე, ოპოზიციას შორის დაწყებულ თანამშრომლობაზე.
მე მწამს ჩვენ შეგვიძლია რუსეთის ახალი ხელისუფლებასთან ძალზე წარმატებული ურთიერთობები ავაწყოთ. რუსეთის ახალი ხელმძღვანელობა ამის ყველა შანსს იძლევა. მე ძალიან ვაფასებ პრეზიდენტ პუტინის მმართველობის სტილს, რომელმაც ბევრად უფრო ორგანიზებული და მიზანმიმართული გახადა რუსეთის სახელმწიფო პოლიტიკა, როგორც საგარეო, ისე საშინაო.